Met onze twee voeten midden in de vierde golf kunnen we al achterom kijken wat voor impact telewerken op werknemers heeft.
Wereldwijd verhuisden zo’n 40% van werknemers voor langere tijd van hun kantoor naar huis. Nog nooit eerder hadden we de kans om op dergelijke uitgebreide schaal waar te nemen wat de impact van (gedwongen) afstandswerken is.
Vandaag laten we Sofie en An aan het woord.
Ze werken allebei in HR en bevestigen dat we aan het begin van de eerste golf niet konden inschatten wat zo’n drastische verandering in arbeidsomstandigheden zou betekenen. Ondertussen zijn er al wetenschappelijke onderzoeken, welzijnsbevragingen en natuurlijk veel getuigenissen om op terug te vallen. Die wijzen opvallend vaak in dezelfde richting.
Sofie aan de lijn. “Zag je op Instagram de Tips voor thuiswerk met een kleuter van Elisabeth Lucie Baeten? Er los op!” Voor scenariste Baeten is het simpel: thuiswerk met kleuter = dat marcheert niet. In Dagboek van een thuiswerker uit mei 2020 schetste ze al hoe de lol van niet meer naar een kantoor moeten er al snel af is. Overdreven en scherp, maar vooral grappig want gebaseerd op de toen nog nieuwe realiteit van velen.
Sofie als thuiswerkende mama
“Zo lang de crèche en de school nog open waren, lukte het allemaal, maar toen die dicht gingen, was het soms ‘le bordel’.
Ik was blij wanneer het middagdutje van de jongste en een Meet samenvielen, maar als ze te vroeg wakker werd, zat ik daar met mijn dochter op schoot. Niet echt hoe ik me liefst professioneel opstel. Ik heb me voorgenomen om de volgende keer gebruik te maken van die Corona-ouderschapsverlofdagen. Soms ging het er echt óver, hoe we dat toen hebben proberen rond te krijgen.”
Sofie zegt hier meerdere dingen: dat het puzzelen was om er het beste van te maken en dat zij en haar partner dat gedaan hebben. Dat ze vooral professioneel wou blijven functioneren. Dat ze er rekening mee houdt dat dit soort situaties zich in de min of meer nabije toekomst opnieuw kunnen voordoen. Dat de balans werk-gezin soms doorsloeg naar de voor haar verkeerde kant. Dat er voor haar gezin gelukkig nog oplossingen bestaan.
Sofie in HR-functie
“Gisteren smeekte een van onze werknemers, een vrouw van in de 50 in een niet-ideale thuissituatie, of ze alstublieft opnieuw alle dagen naar kantoor mocht komen. Net op een moment dat we van haar moeten vragen om nog minder of zelfs niet meer te komen.
Voor sommige mensen betekent niet naar het werk kunnen komen nog iets anders dan je moeten herorganiseren. Voor hen is het soms hun enige sociale contact en het wegvallen daarvan, zeker in onzekere en stilaan moedeloos makende tijden, wordt echt nijpend.”
Het verhaal van die dame is exemplarisch voor dit recente onderzoek van de American Psychiatric Association dat stelt dat de meerderheid van thuiswerkers aangeeft negatieve gevolgen voor de geestelijke gezondheid te ondervinden, zoals isolement en eenzaamheid.
De kantoorgemeenschap wordt vaak een sterk ondersteunend systeem en werknemers voelen zich verloren zonder de gemeenschappelijke werkplek.
An, als HR-manager en privé
Waar in een eerste welzijnsbevraging van de Vlaamse overheid bij haar werknemers de meerderheid nog voldoende positieve kanten zag aan het werken van huis uit, toont de derde bevraging veranderde cijfers.
Van de ruim 6000 bevraagden geeft nu bijna 10% minder dan voorheen aan dat het goed met hen gaat. Ook daalt het aantal mensen die werk en privéleven goed op elkaar kunnen afstemmen met 10% terwijl ze in september op dezelfde vraag nog merkelijk positiever scoorden. Tegelijk neemt het percentage dat ernaar uitkijkt vaker op de werkplek aanwezig te zijn toe met 12%.
An ziet in die cijfers de toenemende belasting op werknemers en collega’s die aanvankelijk meer de voordelen zagen zoals bijvoorbeeld het niet meer naar Brussel moeten pendelen, dus meer tijd voor hun gezin. Nu hoort en merkt ze ook zelf dat juist die pendeltijd ervoor zorgde dat je kan afschakelen en je werk letterlijk achter je laten.
Je kinderen om half vier afhalen op school werd een mogelijkheid, maar houdt tegelijk in dat je later op de avond nog je laptop weer moet openklappen. Voor collega’s die plichtsbewust zijn, maar meer nog voor wie perfectionistisch is, is het kunnen en mogen stoppen met werken iets waar ze mee worstelen.
Wat vast staat, is dat iedereen ergens anders tegenaan loopt: voor de een is dat de focus houden terwijl anderen dan weer problemen ervaren om aan het einde van de dag los te komen van het werk.
Wat er volgens An veranderd is tegenover de eerste peiling? “Ik denk dat we het toen nog vrij positief zagen. We hadden met z’n allen perspectief: dat het terug beter zou gaan en dat er meer contacten mogelijk zouden worden. Dat is ook even gebeurd, maar bleek van te korte duur. Ook dachten we nog dat we voorgoed onze tijd anders zouden gaan indelen, terwijl samen met de korte terugkeer naar onze werkplekken en sociale activiteiten ook al snel weer het druk-druk van voorheen zich installeerde.”
Met jezelf geconfronteerd
Ook in de kleinere dingen leerden we bij. An en haar collega’s kenden het fenomeen al, maar ondervonden nu ook zelf dat ‘Zoom fatigue’ iets is om rekening mee te houden.
De beperkte bewegingsvrijheid, de hyperfocus om de ander te verstaan bij storingen en vooral het effect van jezelf ook de hele tijd in beeld te zien, vergt veel energie.
“Wat ik zelf ook mis, is even bij je collega kunnen binnenspringen om ideeën uit te wisselen. Het soort informele overleg op weg naar de vergaderruimte, zeg maar. Fysiek naar een plek gaan om te vergaderen helpt om andere taken tijdelijk naar de achtergrond te schuiven, maar versterkt ook je relatie met collega’s. Eens kunnen vragen hoe het thuis gaat bijvoorbeeld, dat doe je normaal wanneer je samen koffie haalt. Net deze ruimte om te ventileren is erbij ingeschoten en dat mis ik zelf wel. Het maakt dat sommige mensen zich ook wat minder betrokken voelen bij hun taak, omdat die sociale binding ook voor betrokkenheid in hun job zorgt.”
![603dc0f62b548e6a8388985c_zoom-fatigue-1200x628[1].png](https://www.blogix.be/storage/public/43/606/hSNr5TnNohkmPJpguDouG6y2jll4IEL9V6fb3jB0.png)
Geen plaats voor een bureaustoel
Dat het niet voor iedereen evident is thuis een gezonde werkomgeving te creëren uit zich op meerdere vlakken. Werken aan de keukentafel leek aantrekkelijker dan de file, maar hun rug en nek herinneren mensen er al snel en onverbiddelijk aan wat het belang van goede ergonomie is.
Preventiediensten zochten mee naar betaalbare en haalbare praktische oplossingen om werknemers hierin te ondersteunen.
Dat dit een domein is om blijvend op in te zetten, bewijst onder meer een onderzoek naar het welzijn van thuiswerkers van het Britse Institute for Employment Studies (IES), uitgevoerd tijdens de eerste twee weken van de eerste lockdown. Daaruit blijkt hoe thuiswerkers al snel een aanzienlijke toename van klachten aan het bewegingsapparaat ondervonden. Vergeleken met hun normale lichamelijke conditie meldden mensen een aantal nieuwe pijnen en pijntjes te hebben, vooral in de nek (58%), schouder (56%) en rug (55%).
Goed nieuws is dat met simpele ingrepen in routines en materiaal veel klachten voorkomen kunnen worden.
Veel bedrijven maken het uitlenen van een geschikte bureaustoel en tweede scherm mogelijk, maar de ruimte om die te zetten kan je niet toveren…
Zie je je werknemers?
Zie je de gezinsman of -vrouw voor wie het evenwicht tussen werk en privéleven soms bijna onbestaande is bij thuiswerken? Zie je voor wie er geen uitschakeling meer is wegens het gebrek aan vaste werktijden? Weet je wie “op alle uren bereikbaar” is?
De overheidscampagne “Afspraak met jezelf” die deze week in radiospotjes te horen is, zet hier alvast op in, zowel op persoonlijk niveau als voor ondernemers die mee de draagkracht van hun werknemers willen bewaren.
Weet je bij welke gezinnen het thuis zitten zonder entertainment heeft geleid tot een stortvloed aan huiselijke problemen omdat frustratie, depressie en angst gingen overheersen? Zie je waar dat tot geweld heeft geleid en wie dus eigenlijk dringend hulp nodig heeft?
Nieuwe arbeidsongevallen
Tot slot vertelt Sofie nog over een bijkomend aardigheidje: thuiswerkongevallen.
Een collega had haar bureau boven ingericht om rustig te kunnen werken. Ze ging even naar beneden om haar ID te halen om in te loggen. Op haar sokken. Een complexe enkelbreuk met drie maanden revalidatie was het gevolg. FOD WASO inschakelen? Wat moet deze dienst aanbevelen? En wat met de collega die haar voet brak toen haar laptop erop viel? Veiligheidsschoenen onder de keukentafel?
Lang verhaal kort
We dachten het kort te houden deze week 😉
De werkelijkheid en haar “voortschrijdende inzichten” vragen dat we als preventieadviseurs ook voortdurend mee-schakelen, onze risicoanalyses bijstellen en uitbreiden.
Maar vooral dat we voeling blijven houden met de leefwereld van werknemers en -gevers. Dat we blijven zoeken naar strategieën die mensen echt ondersteunen bij wat hen tegelijk uitdaagt en zin geeft: hun werk.
Hou het zo veilig mogelijk! Zorg goed voor jezelf. Tot gauw!